Pirinç Çeşitleri Nedir? Pirinç'in Özellikleri Nelerdir?
Bugün, dünyanın en temel besin kaynaklarından biri olan pirinçten söz edeceğiz şefim. Ortaya çıkışı binlerce yıl öncesine dayanan pirinç, neredeyse her ülkenin yemek kültüründe oldukça önemli bir yere sahip. Pilavlar, sebze yemekleri, dolmalar, çorbalar, tatlılar… Pirinç, birbirinden farklı sayısız reçetenin içinde, üstelik onlarca farklı türüyle karşımıza çıkabiliyor. Sen de bu türleri daha yakından tanımaya ya da hâlihazırda reçetelerinde kullandığın pirinç çeşitleri hakkında bilgilerini tazelemeye ne dersin?
Pirinç Çeşitleri Nelerdir?
Pirinç çeşitlerinin tümünü bir çırpıda saymak elbette mümkün değil. Çünkü dünya genelinde binlerce pirinç çeşidi olduğu tahmin ediliyor. Ancak bu türlerden bazıları besin değerleri, tatları, görünümleri ve yapıları itibariyle daha ön planda. Dilersen, dünyada ve Türkiye’de en sık tüketilen pirinç çeşitlerini daha yakından incelemeye başlayalım şefim.
Baldo Pirinç
Türkiye’deki pirinç çeşitleri arasından en çok tüketilen tür olan baldo pirinç; kokusuz, renksiz ve hafif bir yapıya sahip. Pişirildiğinde yüksek oranda su çektiği ve tane tane ayrılabildiği için özellikle pilav ve dolma reçetelerinde sıklıkla kullanılıyor. Baldo pirinci görünümü itibariyle diğer pirinç türlerinden ayıran bir diğer özelliği ise daha şişkin olması. Ayrıca, yüksek oranda karbonhidrat içeriyor.
Osmancık Pirinç
Osmancık pirinç, 1997 yılında Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü’nün Rocco ve Europa pirinçlerini melezlemesi sonucunda ortaya çıkmış. Hatta bu nedenle Osmancık-97 olarak da adlandırılıyor ve ismini Çorum’un aynı adlı ilçesinden alıyor. Tane tane ayrılması baldo pirince kıyasla daha kolay olduğu için ülkemizde baldodan sonra en çok tüketilen tür olmayı başarmış. Ayrıca, 2012 verilerine göre Türkiye’nin çeltik ekimlerinin yaklaşık %80’i Osmancık pirinçten oluşuyor.
Jasmine (Yasemin) Pirinç
Anavatanı Tayland olan jasmine pirinç, diğer adıyla yasemin pirinci; uzun, ince ve saydam tanelerden oluşuyor. Pirinç cinsleri arasından en yüksek karbonhidrat değerine sahip olan bu tür, hafif şekerli ve kendine özgü bir tada sahip. Özellikle Uzak Doğu ve Asya’da oldukça yaygın şekilde tüketiliyor. Binlerce yıllık geçmişi sayesinde dünya genelindeki tahıl üretiminde üçüncü sırada yer alıyor.
Arborio Pirinç
İsmini İtalya’nın aynı isimli kasabasından alan Arborio pirinç; İtalya’nın yanı sıra Kaliforniya ve Teksas’ta da yetiştiriliyor. Nişasta içeriği yüksek olduğu ve neredeyse tüm pişirme yöntemlerinde şeklini korumayı başardığı için özellikle risotto ve çorba reçetelerinde sıklıkla kullanılıyor. Ayrıca, birlikte kullanıldığı farklı besinlerin aromasını hızla emebiliyor. Arborio pirincin farklı boyutlara sahip alt türleri mevcut. Ancak özellikle ABD’de en uzun ve ince olan çeşidi tercih ediliyor.
Esmer (Kepekli) Pirinç
Esmer, kepekli ya da kahverengi pirinç olarak adlandırılan bu tür, aslında beyaz pirincin çok daha az işlem görmüş ve kepeğinden ayrılmamış versiyonu. Sofralara ulaşmadan önce yalnızca dış kabuğu soyuluyor ve parlatma işlemine tabi tutulmuyor. Piştiğinde yumuşak ve tane tane ayrılan bir forma kavuşuyor, ancak pişmesi diğer pirinç türlere nazaran daha uzun sürüyor.
Yabani Pirinç
Anavatanı Kuzey Amerika olan yabani pirinç, kendine özgü bir koku ve aromaya sahip. Esmer ve beyaz pirince kıyasla yaklaşık iki kat daha fazla protein içeriyor. Damakta fındık lezzetine benzeyen bir aroma bırakan bu tür, nehir ve göllerin yakınlarında bulunan sulak arazilerde yetişiyor. Yabani pirinç tanelerinin dış kabuğu biraz sert ve çatlak bir yapıya sahip olsa da piştiğinde yumuşak bir forma kavuşuyor.
Siyah Pirinç
Beluga pirinci olarak da adlandırılan siyah pirinç, beyaz pirince kıyasla daha düşük oranda şeker içeriyor. Antioksidan içeriği ise yaban mersini ve böğürtlen gibi meyvelerden daha fazla. Bu nedenle özellikle Uzak Doğu mutfağında yaygın olarak tüketiliyor, genellikle tatlı reçetelerinde kullanılıyor.
Calrose Pirinci
1970’li yıllarda Kaliforniya’da üretilmeye başlandıktan sonra kısa sürede dünya çapında bir popülerliğe kavuşan Calrose pirinci, özellikle suşi yapımında yaygın olarak kullanılıyor. Günümüzde Asya kıtasının birçok noktasında da üretimi yapılıyor.
Valencia Pirinci
İspanya’nın Valencia şehrinde üretilen Valencia pirinci, İspanyol mutfağının en ünlü yemeklerinden olan paella’nın temel malzemesi. Yüksek oranda nişasta içeren bu tür, pişirildiğinde yumuşak bir form kazanması ve oldukça fazla su çekmesi sayesinde sebze yemeklerinde de kullanılabiliyor.
Wehani Pirinci
Lezzet açısından basmati pirincine benzeyen Wehani pirinci, kızıl kahve rengiyle diğer türlerden ayrılıyor. Kompleks karbonhidratlar kategorisine girdiği için glisemik indeksi düşük pirinç çeşitleri arasında yer alıyor.
Kırık Pirinç
Kırık pirinç, esasen bir pirinç türü değil. Farklı pirinç türleri işlenirken kırık ve kusurlu olan taneler ayrılıyor ve kırık pirinç adı altında paketleniyor. Kırık pirinç taneleri, pilav yapımına uygun değil, çünkü pişirme sırasında dağılma ya da birbirlerine yapışma olasılıkları çok yüksek. Ancak nişasta oranı fazla olduğu için çorbalarda, tatlılarda ve sebze yemeklerinde kırık pirinç kullanılabiliyor.
Türkiye'de Yetişen Pirinç Çeşitleri Nelerdir?
Yerli pirinç çeşitleri arasında baldo, Osmancık ve kepekli pirinç yer alıyor şefim. Ayrıca, özellikle baldo pirinç çeşitleri üretilirken ortaya çıkan kırık pirinçler de paketlenerek tüketicilere sunuluyor. Ülkemizde en çok pirinç yetiştirilen il Edirne. Edirne’yi Çorum, Samsun, Sinop ve İzmir illeri izliyor.
En Sağlıklı Pirinç Hangisi?
Esmer pirincin diğer türlere kıyasla daha az işlem gördüğünden az önce söz etmiştik şefim. Bu sayede içerdiği lif, protein ve B vitamini oranı daha yüksek. Kompleks karbonhidrat olarak değerlendirilmesi nedeniyle sindirimi daha kolay ve kan şekeri düzeyinin kontrol altında tutulmasına yardımcı oluyor. Bu nedenle esmer pirinç, en sağlıklı pirinç türlerinden biri olarak değerlendiriliyor.
Pirincin Besin Değeri Nedir?
Hem beyaz hem de esmer pirinç esas olarak karbonhidrat ve bir miktar protein içerir. Neredeyse hiç yağ veya şeker içermez.
Pişmiş pirinç, toplam ağırlığının neredeyse% 70'i kadar su çeker.
Beyaz ve esmer pirinç benzer kalori, karbonhidrat, protein ve yağ içeriğine sahiptir.
Beyaz, kısa taneli, pişmiş pirincin 100 gram (g) porsiyonu aşağıdaki besinleri içerir:
B1 Vitamini:0.08
B2 Vitamini:0.04
B3 Vitamini: 3.3
B5 Vitamini:0.4
B6 Vitamini:0.2
B9 Vitamini:0019
E Vitamini:0.4
Protein:6.7 g
Karbonhidrat:78.9 g
Fosfor:150
Potasyum:100
Magnezyum:50
Kükürt:46
Klor:25
Sodyum:12
Kalsiyum:8
Manganez:1.25
Demir:1
Dünyadaki En Popüler Pirinç Türleri Nedir?
Pirinç, kuşkusuz, tüm kültürlerde en temel besin kaynağıdır. Buda, çeşitli pirinç tariflerinin ve pişirme yöntemlerinin geliştirilmesini sağlamıştır.
Bununla birlikte, her zamanki beyaz pirinç dışında çok sayıda pirinç türü ve çeşidi olduğunu biliyor muydunuz?
Her pirinç türü kendine özgü nitelikleri, özellikleri, dokusu, kokusu, tadı ve kullanımları olan farklı bir dünyadır.
Aromatik yasemin pilavından, cevizli kahverengi pirince kadar her tür pirinç, en hafif tabirle benzersizdir.
Sizle için hazırladığımız en yaygın ve popüler pirinç türlerinin bir listesini yazımızın devamında keşfedebilirsiniz.
Arborio Pirinç
Adını İtalya'nın Po Vadisi'ndeki Arborio kasabasından alan Arborio Pirinç, biraz daha geniş olan İtalyan orta taneli bir pirinç çeşididir.
Arborio Pirinç'in Özellikleri Nelerdir?
İtalya'ya özgü olsa da, şimdi Teksas ve Kaliforniya'da da yetiştirilmektedir. Bu pirincin yüksek nişasta içeriği, pirince kremsi bir doku ve çiğnenebilir bir kıvam verir. Arborio pirinci; risotto, çorba ve sütlaç gibi yemekler için idealdir.
Arborio Pirinci, inci beyazı bir dokuya ve hafif oval bir şekle sahiptir. Çeşitli boyutlarda da olabilir. Ancak bunların arasında en uzun tane boyutu olan süper ince, Amerika Birleşik Devletleri'nde en yaygın kullanılanıdır.
Bu pirinç, herhangi bir pişirme işlemi sırasında şeklini koruyabilme konusunda büyük bir yeteneğe sahiptir. Hatta kısık ateşte yavaş pişirildiğinde suyundaki aromaları çok güzel emer.
Basmati Pirinci
Basmati Pirinci, cevizli bir lezzet profiline sahip oldukça uzun taneli bir pirinç türüdür. Pakistan, Hindistan ve Himalayalar'da yaygın olarak yetiştirilmektedir.
Basmati Pirinci'nin Özellikleri Nelerdir?
Hindistan, tüm dünya arzının neredeyse üçte ikisini üretmektedir. Basmati pirinci oldukça çiçeksi bir aromaya sahiptir, bu yüzden safranlı pilav, köriler, pilavlar vb. yemekler için en çok tercih edilen pirinçtir. Bu farklı lezzet ve aroma, özellikle hasattan yaklaşık bir yıl önce devam eden olgunlaşma sürecinden kaynaklanmaktadır.
Basmati pirinci temelde ince ve oldukça uzun bir pirinçtir. Yasemin pirinci gibi uzun taneli pirinçler ile aynı kategoriye girer. İlginç bir şekilde, pişirildiğinde daha da uzar ve birbirine hiç yapışmayan kabarık ve daha hafif bir pirinç türüne dönüşür. Hem beyaz hem de kahverengi türleri vardır.
Basmati pirincinin glisemik indeksinin diğer pirinç türlerine göre düşüktür. Bu nedenle, basmati pirinci özellikle sağlıklı yaşamdan ve lezzetten vazgeçmeyenlerin özel tercihidir.
Esmer Pirinç
Esmer pirinç tipik olarak sağlıklı beslenme ile ilişkilendirilir. Çünkü tam tahıl olarak kabul edilir ve beyaz pirince kıyasla daha az işlenir. Bunun nedeni,
işleme sırasında, yalnızca pirincin üstündeki sert koruyucu kabuğunun çıkarılmış olmasıdır. Böylece temel besinler ve proteince zengin olan tohum ve kepeği geride kalır.
Esmer Pirinç'in Özellikleri Nelerdir?
Esmer pirinç, pişirildiğinde çiğneme gerektiren bir dokuya sahiptir. Damakta çok hoş ve hafif cevizimsi bir tat bırakır. Genellikle çok yönlü bir pirinç türü olarak tanımlanır. Çünkü pişirme sırasında gerçekten kabarık, hafif bir hale gelir ve bu da pirincin dağınık bir yığın halinde birbirine yapışmamasını sağlar.
Biber dolması, pirinç pilavı, güveç ve tavada kızartma gibi yemekler için idealdir. Pek çok mutfakta, tüm doğal minerallerini ve besinlerini koruduğu için genellikle beyaz pirincin yerine kullanır.
Esmer pirincin sahip olduğu önemli bir özellik ise yaraların iyileşmesi, kan şekeri seviyelerinin düzenlenmesi, kemik gelişimi ve sinir fonksiyonu gibi çeşitli vücut süreçlerinde büyük rol oynayan manganez mineralinin olağanüstü yüksek miktarda içermesidir.
Yasemin Pirinci
Yasemin Pirinç (Jasmine Pirinç), başlangıçta Tayland'da yetiştirilen uzun taneli bir pirinç türüdür. “Yasemin” adı temelde beyaz olan yasemin çiçeğine benzeyen pirincin rengine bir göndermedir.
Yasemin Pirinci'nin Özellikleri Nelerdir?
Yasemin pirinci genellikle Karayipler'de çeşitli yemeklerde kullanılır. Ayrıca Asya mutfağında da oldukça sık kullanılır. Bu popülerlik, esasen pirincin pişirme sırasında hafifçe yapışkan hale gelmesinden ve cennet gibi bir yasemin aroması ve tadı vermesinden kaynaklanmaktadır. Aynı zamanda, tatları ve baharatları emmesini sağlayan süper yumuşak ve nemli bir dokuya sahiptir.
Beyaz Pirinç
Beyaz Pirinç, özellikle Amerikalılar arasında ünlü olmak üzere, tüm dünyada tüketilen en yaygın pirinç türüdür. Beyaz pirinç, uzun taneli pirinçtir ve genellikle çok yönlü bir pirinç türü olduğuna inanılır.
Beyaz Pirinç'in Özellikleri Nelerdir?
Genellikle besin değeri açısından esmer pirinçle karşılaştırılır. Çünkü işlenme şekli nedeniyle besin ve minerallerinin büyük bir kısmını kaybetmektedir.
Bununla birlikte, düşük besin değerine rağmen, çeşitli geleneksel Amerikan tariflerinde ve hatta Meksika ve Asya mutfaklarında hala oldukça popülerdir.
Beyaz pirincin çok yumuşak, hafif bir tadı vardır ve pişirildiğinde doku açısından oldukça kabarık hale gelir. Beyaz pirinç içeren bazı ünlü yemekler, tavada kızartmalar, güveçler ve pirinç pilavlarıdır.
Siyah Pirinç
Adından da anlaşılacağı gibi, siyah pirinç siyah renktedir. Beluga pirinç olarak da isimlendirilir.
Siyah Pirinçi'nin nin Özellikleri Nelerdir?
Siyah Pirinçte bulunan antioksidanların aynısı çok popüler olan yaban mersininde de bulunmaktadır.
Antioksidanların, bağışıklık sistemimize büyük bir destek sağladığını hepimiz biliyoruz.
Bu nedenle Siyah pirinç daha sağlıklı bir pirinç türü arayanlar için harika bir seçenektir.
Genellikle Asya mutfaklarında; erişte, tatlı, yulaf lapası ve geleneksel Çin siyah pirinç keki gibi çeşitli yemeklerde kullanılır.
İlginçtir ki, ortalama bir beyaz veya esmer pirinç kadar popüler değildir. Bununla birlikte, hastalıkla savaşan güçlü antioksidanlar açısından en zengin olanıdır.
Ayrıca anti-enflamatuar özelliği sayesinde, kalp hastalığı, kanser ve diyabetle derinlemesine mücadele eden mucize bir üründür.
Sushi Pirinci
Adından da anlaşılacağı gibi sushi yapımında kullanımıyla ünlü kısa taneli Japon pirincidir.
Sushi Pirincinin Özellikleri Nelerdir?
Yapışkanlık içeriği oldukça yüksektir.Bu da onu suşi ruloları için ideal bir seçim haline getirir.
Pişirildiğinde süper yoğun ve yumuşak kıvamlı bir hal alır. Kısa taneli özelliğe sahiptir.
Özel pişirme teknikleri kullanılarak mükemmel suşi yapımına imkan verir.
Rosematta Pirinci
Rosematta Pirinci, Hindistan'a özgü orta taneli pirinçtir. Rosematta pirinci ile ilgili bir gerçek vardır; onu kendi başına yediğinizde, bir şeyin gerçekten eksik olduğunu hissetmeniz muhtemeldir. Temel olarak, et veya köri gibi bir şeyle eşleştirilip yenmesi gereken bir tür pirinçtir.
Rosematta Pirinci'nin Özellikleri Nelerdir?
Aynı zamanda Kerala Kırmızı Pirinç, Kerala Matta pirinci ve Kırmızı kaynatılmış pirinç olarak da bilinir. Rosematta pirinci, farklı toprak tadı ile lezzetine lezzet katar. Bu farklı, eşsiz ve zengin tadı ile oldukça önemli bir popülerlik kazanmıştır.
Rosematta pirinci sarımsı pembe tanelerden ve kırmızımsı bir dış tabakadan oluşur. Pişirdikten sonra bile, pirinç pembemsi tonunu korur ve sunum tabağında güzel görünür.
Rosematta pirincini yemenin en iyi yolu, pirincin eşsiz lezzetini ortaya çıkarmaya yardımcı olacak köriler ve güveçlerinizin yanında servis etmektir.
Red Cargo (Kırmızı Kargo) Pirinci
Geleneksel olarak Tayland'da bulunan kırmızı kargo pirinci, dış kabuk tabakasının çıkarıldığı ve kepek tabakasının bozulmadan kaldığı öğütme işlemi açısından esmer pirince oldukça benzerdir. Bu da pirincin besin değerini korumasına izin verir.
Red Cargo (Kırmızı Kargo) Pirincinin Özellikleri Nelerdir?
Kırmızımsı bordo renkte, yapışkan olmayan uzun taneli pirinçtir. Bu pirincin harika bir vitamin, kalsiyum, lif ve demir kaynağı olduğuna inanılıyor.
Çok çiğneme gerektiren bir dokuya sahip cevizli, tatlı bir lezzet içeriyor.
Bu pirince, büyüleyici kökeni nedeniyle benzersiz adı verildi. Kırmızı kargo pirincinin, ihracatçılara paketler halinde dağıtılmış yediğimiz normal beyaz
pirincin aksine, daha sonra küçük paketler halinde farklı pazarlara gönderen ithalatçılara gemi ile taşınması nedeniyle “kargo” adıda verilmiştir.
Parboiled Pirinci
Bu pirincin adı, önceden pişirilmiş olduğunu ima edebilir; ancak durum böyle değil. Gerçekte, yarı haşlanmış pirinç, diğer pirinç türlerinden farklı şekilde işlenir.
Parboiled Pirinci'nin Özellikleri Nelerdir?
İşlemedeki bu farklılık nedeniyle, bu pirinç normal pirince göre çok miktarda kalsiyum, lif, B-6 vitamini ve potasyum içerir.
Parboiled Pirinci, yarı haşlanmış öğütme işlemi sayesinde tanelerini sertleştirerek aşırı pişmesini önlediğinden, ortalama beyaz pirince göre daha dolgun bir lezzet içerir. Bu ayrıca pirincin tüm temel besin maddelerini ve elementlerini korumasına yardımcı olur.
Bu pirinç genellikle çeşitli salatalarda, körilerde, sebze soslarında ve güveç yemeklerinde kullanılır.
Valencia Pirinci
Paella yemeyi sever misin? Cevabınız evet ise, muhtemelen Valencia pilavını duymuş ve yemişsinizdir. Çünkü paella Valencia Pirincinden yapılmaktadır. Bu pirinç, adından da anlaşılacağı gibi, İspanya'nın Valencia kentine özgüdür.
Valencia Pirinci'nin Özellikleri Nelerdir?
Valencia, orta-kısa taneli bir pirinçtir ve ayrıca inci pirinç veya yuvarlak pirinç gibi çeşitli diğer isimlerle de bilinir. Yüksek nişasta içerir.
Bu da pişirildikten sonra çok emici ve yumuşak olmasına yardımcı olur. Genellikle, emici nitelikleri nedeniyle sıvı elementler içeren bir tabakta tampon görevi görür ve yemeğe mükemmel kuru-ıslak oranını verir.
Pirincin Bilmediğiniz 6 İnanılmaz Faydası ve Pirincin Faydaları Nelerdir?