Konya Mutfağı Ve Zengin Yemek Kültürü
Etliekmek kelimesini duyan herkesin aklına ilk gelen şehir şüphesiz Konya’dır. Konya zengin yemek kültürü ile son dönemde ön plana çıkmaya başlasa da kökeni çok eskilere dayanır. Konuyu taa Anadolu ve Konya etrafında yaşamış Hititlerden ele almayacağım. Selçuklular döneminden ele alsak bile hayli anlatacak konu bulabiliriz. Konya Selçuklu devletine başkentlik yapmış önemli bir şehirdir.
Başkentlik yapması Konya’ya mutfak anlamında büyük katkı sağlamıştır. Özellikle Selçuklular döneminde kutlamaların yapıldığı günler her zaman çok önemsenmiştir. Bu özel günlerde hazırlanan yemeklerle hem halkın hem de adına düzenlenen konuğun memnun edilmesi en önemli konu olmuştur.
Selçuklular döneminde özel günlerde yapılan yemekler ne kadar fazla sayıda olsa da daima sade yemekler hazırlanmıştır. Bu özel günlerde verilen yemekler ve günümüzde işletme ve evlerde yapılıp yapılmadığını incelersek; çorba olarak başta tutmaç aşı ve toyga gelmektedir. Bu çorbalardan özellikle Toyga Türk devletleri için her zaman önemli bir yere sahiptir.
Toyga çorbası; Yoğurt, buğday, nohut ve nane ile yapılan bir çorbadır. Hem soğuk hem de sıcak olarak tüketilebilmektedir. Yoğurdun Türklerde yerini bilmek ise toyga çorbasının ne kadar önemli olduğunu kanıtlamaktadır.
Toyga kelime anlamı ise eski Türklerde ki ‘’Toy’’ geleneğinden gelmektedir. Toy; Düğün ve ziyafet gibi günlerde kullanılan kelimedir ve Türkler her toy günlerinde toyga çorbası yaparak konuklara ve halka dağıtırdı. Bu çorbalarda günümüzde çok az işletmede menülerde kendine yer bulabilmiştir. Yemek olarak ise Anadolu mutfağında et her daim ön planda olmuştur. Bu nedenle etli yemeklerden ateşte pişirilen kuzu ve çömlekte yapılan kebapları örnek verebiliriz. Ateşte pişirilen kuzunun yerini şimdilerde yine Konya mutfağı ile özdeşleşmiş furun kebabı almıştır.
Çömlek kebapları ise Konya da bazı işletmelerde halen yapılmasına rağmen Nevşehir ilinde daha yoğun yapılıyor. Bu durumun en temel sebebi ise bölgede çömlekçilik faaliyetlerinin gelişmiş olmasıdır. Geçmişte tüketilen tatlıların başında ise bal tatlısı ve paluze gelmektedir. Paluze günümüz Konya mutfağın çok az da olsa yapılmaktadır. Ancak neredeyse hiçbir işletme paluze tatlısını tüketime sunmamaktadır. Bal tatlısı ise günümüzde daha çok un helvası ve höşmerim tarzında yapılarak müşterilerin beğenisini sunulmaktadır. Şerbet olarak ise sirkencübin ve süt şerbeti sayılabilir.
Bu şerbetlerde hem evlerde hem de işletmelerde az miktarda yapılmaktadır. Bu zengin Anadolu mutfağının içerisinde kesin tarihi bilinmemekle birlikte Konya’da son 30-40 yıldır üretilmekte olan Etliekmek kendine yer bulmuştur. Etliekmek öyle çok tanınmıştır ki Konya mutfağında belki de tüm yemeklerin önüne geçmiştir. Etliekmeği kısaca tanımlarsak 180 gr mayalı hamurdan, ince 70-80 santim uzunluğunda, 20-25 santim kalınlığında içerisine; domates, biber, soğan ve kıyma konularak yapılan bir üründür. Etliekmek hamurunu yapmak şüphesiz maharet ister. Sadece beyaz undan ziyade her ustanın kendine has bir hamur yoğurma tekniği ve tarifi vardır. Havasından mıdır? Suyundan mıdır? Bilinmez Konyalı ustaların hepsi etliekmek konusunda çok başarılıdır.
Neredeyse her mahallede etliekmek dükkânları vardır. Etliekmek tek bir çeşitle de kalmamıştır. Peynirli, patatesli, kuşbaşılı ve buna benzer 20 den fazla çeşidi vardır. Aynı hamurdan yapılmasına rağmen bazılarının üstü kapalı pişirilmelidir. Etliekmek gelen konuklara da çok iyi tanıtılmıştır. Gelen konuklara sunum zenginliği kazandırma açısından boyu 1 metre yapılarak tahta üzerinde sunulmuştur.
Her zaman yeniliklere açık biri oldum. Kendinizi ve mutfağınızı iyi ifade edebilmek için yeniliklere açık olmalısınız. Ancak geçmişte yapılan asıl tariflerde kesinlikle unutulmamalıdır.
Etliekmek üzerine Konya’da zincir işletmeler açılmasının yanısıra küçük işletmelerde hayli fazladır. Konya’ya gelen turist sayısı günden güne artmaktadır. Şüphesiz gelen bu turistlerin büyük çoğunluğu Mevlana ve geçmişten günümüze ulaşan Anadolu eserleri için gelmektedir. Gelen bu turistlere gastronomi açısından da Konya’nın ne kadar önemli olduğu anlatılmalıdır ve anlatmanın en kolay yollarından biri de şüphesiz etliekmektir.